अन्ननलिका कर्करोगाबद्दल सामान्य माहिती
अन्ननलिका कर्करोग हा एक रोग आहे ज्यामध्ये अन्ननलिकेच्या ऊतींमध्ये घातक (कर्करोग) पेशी तयार होतात.
अन्ननलिका ही पोकळ, स्नायूची नळी आहे जी अन्न आणि द्रव घशातून पोटात हलवते.अन्ननलिकेची भिंत ऊतींच्या अनेक थरांनी बनलेली असते, ज्यामध्ये श्लेष्मल पडदा (आतील अस्तर), स्नायू आणि संयोजी ऊतक यांचा समावेश होतो.अन्ननलिकेचा कर्करोग अन्ननलिकेच्या आतील अस्तरापासून सुरू होतो आणि जसजसा तो वाढत जातो तसतसा तो इतर थरांतून बाहेर पसरतो.
अन्ननलिका कर्करोगाच्या दोन सर्वात सामान्य प्रकारांना घातक (कर्करोग) बनलेल्या पेशींच्या प्रकारासाठी नावे दिली आहेत:
- स्क्वॅमस सेल कार्सिनोमा:कॅन्सर जो अन्ननलिकेच्या आतील बाजूस असलेल्या पातळ, सपाट पेशींमध्ये तयार होतो.हा कर्करोग बहुतेक वेळा अन्ननलिकेच्या वरच्या आणि मध्यभागी आढळतो परंतु अन्ननलिकेच्या बाजूने कुठेही होऊ शकतो.याला एपिडर्मॉइड कार्सिनोमा असेही म्हणतात.
- एडेनोकर्किनोमा:ग्रंथीच्या पेशींमध्ये सुरू होणारा कर्करोग.अन्ननलिकेच्या अस्तरातील ग्रंथी पेशी श्लेष्मासारखे द्रव तयार करतात आणि सोडतात.एडेनोकार्सिनोमा सामान्यतः अन्ननलिकेच्या खालच्या भागात, पोटाजवळ सुरू होतो.
अन्ननलिका कर्करोग पुरुषांमध्ये अधिक वेळा आढळतो.
स्त्रियांपेक्षा पुरुषांमध्ये अन्ननलिका कर्करोग होण्याची शक्यता तीन पटीने जास्त असते.वयानुसार अन्ननलिका कर्करोग होण्याची शक्यता वाढते.अन्ननलिकेचा स्क्वॅमस सेल कार्सिनोमा गोर्‍यांपेक्षा काळ्या लोकांमध्ये अधिक सामान्य आहे.
अन्ननलिका कर्करोग प्रतिबंध
जोखीम घटक टाळणे आणि संरक्षणात्मक घटक वाढवणे कर्करोग टाळण्यास मदत करू शकते.
कर्करोगाच्या जोखमीचे घटक टाळल्याने काही कर्करोग टाळण्यास मदत होऊ शकते.जोखीम घटकांमध्ये धूम्रपान करणे, जास्त वजन असणे आणि पुरेसा व्यायाम न करणे यांचा समावेश होतो.वाढत्या संरक्षणात्मक घटक जसे की धूम्रपान सोडणे आणि व्यायाम करणे देखील काही कर्करोग टाळण्यास मदत करू शकते.तुम्ही तुमच्या कर्करोगाचा धोका कसा कमी करू शकता याबद्दल तुमच्या डॉक्टरांशी किंवा इतर आरोग्य सेवा व्यावसायिकांशी बोला.
अन्ननलिकेच्या स्क्वॅमस सेल कार्सिनोमा आणि अन्ननलिकेच्या एडेनोकार्सिनोमासाठी जोखीम घटक आणि संरक्षणात्मक घटक समान नाहीत.
खालील जोखीम घटक अन्ननलिकेच्या स्क्वॅमस सेल कार्सिनोमाचा धोका वाढवतात:
1. धूम्रपान आणि मद्यपान
अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की जे लोक भरपूर धूम्रपान करतात किंवा मद्यपान करतात त्यांच्यामध्ये अन्ननलिकेच्या स्क्वॅमस सेल कार्सिनोमाचा धोका वाढतो.
खालील संरक्षणात्मक घटक अन्ननलिकेच्या स्क्वॅमस सेल कार्सिनोमाचा धोका कमी करू शकतात:
1. तंबाखू आणि अल्कोहोलचा वापर टाळणे
अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की जे लोक तंबाखू आणि अल्कोहोलचे सेवन करत नाहीत त्यांच्यामध्ये अन्ननलिकेच्या स्क्वॅमस सेल कार्सिनोमाचा धोका कमी असतो.
2. नॉनस्टेरॉइडल अँटी-इंफ्लेमेटरी औषधांसह केमोप्रिव्हेंशन
केमोप्रिव्हेंशन म्हणजे कर्करोगाचा धोका कमी करण्यासाठी औषधे, जीवनसत्त्वे किंवा इतर एजंट्सचा वापर.नॉनस्टेरॉइडल अँटी-इंफ्लेमेटरी ड्रग्स (NSAIDs) मध्ये ऍस्पिरिन आणि इतर औषधे समाविष्ट आहेत जी सूज आणि वेदना कमी करतात.
काही अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की NSAIDs चा वापर अन्ननलिकेच्या स्क्वॅमस सेल कार्सिनोमाचा धोका कमी करू शकतो.तथापि, NSAIDs च्या वापरामुळे हृदयविकाराचा झटका, हृदयविकाराचा झटका, स्ट्रोक, पोट आणि आतड्यांमधून रक्तस्त्राव आणि मूत्रपिंडाचे नुकसान होण्याचा धोका वाढतो.
खालील जोखीम घटक अन्ननलिकेच्या एडेनोकार्सिनोमाचा धोका वाढवतात:
1. गॅस्ट्रिक रिफ्लक्स
अन्ननलिकेचा एडेनोकार्सिनोमा गॅस्ट्रोएसोफेजल रिफ्लक्स रोग (GERD) शी जोरदारपणे जोडलेला आहे, विशेषत: जेव्हा GERD बराच काळ टिकतो आणि गंभीर लक्षणे दररोज उद्भवतात.जीईआरडी ही अशी स्थिती आहे ज्यामध्ये पोटातील ऍसिडसह पोटातील सामग्री अन्ननलिकेच्या खालच्या भागात वाहते.यामुळे अन्ननलिकेच्या आतील भागाला त्रास होतो आणि कालांतराने अन्ननलिकेच्या खालच्या भागात असलेल्या पेशींवर परिणाम होऊ शकतो.या स्थितीला बॅरेट एसोफॅगस म्हणतात.कालांतराने, प्रभावित पेशी असामान्य पेशींनी बदलल्या जातात, जे नंतर अन्ननलिकेचा एडेनोकार्सिनोमा बनू शकतात.जीईआरडीच्या संयोगाने लठ्ठपणामुळे अन्ननलिकेच्या एडेनोकार्सिनोमाचा धोका आणखी वाढू शकतो.
अन्ननलिकेच्या खालच्या स्फिंक्टर स्नायूला आराम देणार्‍या औषधांचा वापर केल्याने जीईआरडी होण्याची शक्यता वाढते.जेव्हा खालचा स्फिंक्टर स्नायू शिथिल असतो, तेव्हा पोटातील आम्ल अन्ननलिकेच्या खालच्या भागात जाऊ शकते.
गॅस्ट्रिक रिफ्लक्स थांबवण्यासाठी शस्त्रक्रिया किंवा इतर वैद्यकीय उपचारांमुळे अन्ननलिकेच्या एडेनोकार्सिनोमाचा धोका कमी होतो की नाही हे माहित नाही.शस्त्रक्रिया किंवा वैद्यकीय उपचार बॅरेट अन्ननलिका रोखू शकतात का हे पाहण्यासाठी क्लिनिकल चाचण्या केल्या जात आहेत.
खालील संरक्षणात्मक घटक अन्ननलिकेच्या एडेनोकार्सिनोमाचा धोका कमी करू शकतात:
1. नॉनस्टेरॉइडल अँटी-इंफ्लेमेटरी औषधांसह केमोप्रिव्हेंशन
केमोप्रिव्हेंशन म्हणजे कर्करोगाचा धोका कमी करण्यासाठी औषधे, जीवनसत्त्वे किंवा इतर एजंट्सचा वापर.नॉनस्टेरॉइडल अँटी-इंफ्लेमेटरी ड्रग्स (NSAIDs) मध्ये ऍस्पिरिन आणि इतर औषधे समाविष्ट आहेत जी सूज आणि वेदना कमी करतात.
काही अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की NSAIDs चा वापर अन्ननलिकेच्या एडेनोकार्सिनोमाचा धोका कमी करू शकतो.तथापि, NSAIDs च्या वापरामुळे हृदयविकाराचा झटका, हृदयविकाराचा झटका, स्ट्रोक, पोट आणि आतड्यांमधून रक्तस्त्राव आणि मूत्रपिंडाचे नुकसान होण्याचा धोका वाढतो.
2. अन्ननलिकेचे रेडिओफ्रिक्वेंसी पृथक्करण
बॅरेट एसोफॅगसच्या खालच्या अन्ननलिकेमध्ये असामान्य पेशी असलेल्या रुग्णांवर रेडिओफ्रीक्वेंसी अॅब्लेशनद्वारे उपचार केले जाऊ शकतात.ही प्रक्रिया रेडिओ लहरींचा वापर करून असामान्य पेशींना तापवते आणि नष्ट करते, ज्यामुळे कर्करोग होऊ शकतो.रेडिओफ्रिक्वेंसी अॅब्लेशन वापरण्याच्या जोखमींमध्ये अन्ननलिका अरुंद होणे आणि अन्ननलिका, पोट किंवा आतड्यांमध्ये रक्तस्त्राव यांचा समावेश होतो.
बॅरेट एसोफॅगस आणि अन्ननलिकेतील असामान्य पेशी असलेल्या रुग्णांच्या एका अभ्यासात रेडिओफ्रीक्वेंसी अॅब्लेशन मिळालेल्या रुग्णांची तुलना न केलेल्या रुग्णांशी केली आहे.ज्या रुग्णांना रेडिओफ्रिक्वेंसी अॅब्लेशन प्राप्त झाले त्यांना अन्ननलिका कर्करोगाचे निदान होण्याची शक्यता कमी होती.रेडिओफ्रिक्वेंसी अॅब्लेशनमुळे या परिस्थिती असलेल्या रुग्णांमध्ये अन्ननलिकेच्या एडेनोकार्सिनोमाचा धोका कमी होतो की नाही हे जाणून घेण्यासाठी अधिक अभ्यासाची आवश्यकता आहे.
पोस्ट वेळ: सप्टेंबर-04-2023